काठमाडौँ, २९ भाद्र ।
नेपाल सरकारको निर्णयानुसार २०७४ भदौ ५ गतेदेखि सवारी साधनहरूमा रोमन लिपिको अङ्ग्रेजी भाषामा इम्बोस्ड नं. प्लेट राख्न सुरु गरिएकोमा इम्बोस्ड नम्बर देवनागरी लिपिमा नै कायम राख्न यातायात मन्त्री मन्त्री वसन्तकुमार नेम्वाङलाई प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले ध्यानाकर्षण गराएको छ ।
यस अगि नै कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले सम्माननीय प्रधानमन्त्री तथा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्रमुख संरक्षक श्री केपी शर्मा ओलीलाई भेटी सवारी साधनमा देवनागरी लिपि नै रहनुपर्नेतर्फ ध्यानाकर्षण गराउनुभएको र सम्माननीय प्रधानमन्त्रीले समेत देवनागरी लिपिलाई नै इम्बोस्ड नं.मा प्रयोग गर्न आफूले सम्बन्धित मन्त्रालयलाई निर्देशन दिने बताउनुभएको सन्दर्भमा आज पुनः नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका तर्फबाट सदस्य सचिव प्रा. जगत्प्रसाद उपाध्याय र प्राज्ञ परिषद् सदस्य प्रा.डा. हेमनाथ पौडेलले भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्री वसन्तकुमार नेम्वाङलाई भेटी कार्यान्वयनका निम्ति ध्यानाकर्षण पत्र बुझाउनु भएको छ । सो अवसरमा ध्यानाकर्षण गराउनु हुँदै सदस्य सचिव उपाध्याय र प्राज्ञ पौडेलले नेपालको संविधानमा देवनागरी लिपिको नेपाली भाषा सरकारी कामकाजको भाषा हुने स्पष्ट उल्लेख हुँदाहुँदै सोको बर्खिलाप हुने गरी विगतमा रोमन लिपिको अङ्ग्रेजी भाषामा नं. प्लेट राख्ने निर्णय हुनु उचित नभएको बेहोरा जानकारी गराउनुभएको थियो ।
धेरै प्रयत्नको परिणामस्वरूप देवनागरी लिपिमा साक्षरता प्रतिशत बढिरहेको नेपालमा कतिपय सहरी र ग्रामीण क्षेत्रमा समेत अङ्ग्रेजी भाषिक साक्षरताको प्रतिशत अत्यन्त न्यून रहेको अवस्थामा सवारी साधनहरूमा राखिने इम्बोस्ड नम्बर प्लेटमा देवनागरी लिपिको प्रयोग नगरी रोमन लिपिको अङ्ग्रेजी भाषा मात्र प्रयोग गर्दा सर्वसाधारण नागरिकहरूलाई नम्बर प्लेटको अङ्क र अक्षर पढ्न र बुझ्न कठिन हुन जाने, दुर्घटना हुँदा दुर्घटना गराउने सम्बद्ध चालक र सवारी साधनले सहजै उन्मुक्ति पाउन सक्ने र पीडित नागरिकहरूले सहजै न्याय नपाउने सम्भावना बढी हुनेतर्फ समेत उहाँहरूले मन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराउनुभयो ।
सवारी साधनहरूको नम्बर प्लेटमा देवनागरी लिपिको नेपाली भाषा प्रयोग गरेर काम चलिरहेको अवस्थामा उक्त व्यवस्थालाई फेरेर रोमन लिपिको अङ्ग्रेजी भाषामा इम्बोस्ड नम्बर राख्न लगाउने व्यवस्थाबाट राज्यलाई अनावश्यक आर्थिक भार थपिने मात्र होइन, राष्ट्रिय स्वाधीनताका सवालमा खरो रूपमा उत्रिएको वर्तमान सरकारप्रति नै आम जनसमुदायमा नकारात्मक धारणा फैलिनेतर्फ समेत सतर्क रहनुपर्ने बताउनुभयो । अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसार रोमन लिपिको अङ्ग्रेजीमा इम्बोस्ड नम्बर राख्नैपर्ने अवस्था हो भने पनि सुरुमा देवनागरी लिपिको नेपाली भाषा प्रयोग गर्ने र त्यसका मुनि रोमन लिपिको अङ्ग्रेजी भाषाको प्रयोग गर्न सकिने राय उहाँहरूले प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।
यातायात मन्त्री बसन्त कुमार नेम्वाङ
सो अवसरमा मन्त्री नेम्वाङले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गङ्गाप्रसाद उप्रेतीले सम्माननीय प्रधानमन्त्रीज्यूलाई लिखित रूपमा ध्यानाकर्षण गराउनुभए बमोजिम प्रधानमन्त्रीज्यूबाट सवारी साधनमा देवनागरी लिपि कायम रहने गरी व्यवस्था गर्न निर्देशन प्राप्त भइसकेको र आफूले समेत यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशकलाई कानुनी प्रक्रिया पूरा गरी ऐनमा संशोधन गर्नुपर्ने भए सो प्रक्रिया अगाडि बढाउन पनि निर्देशन दिइसकेको बताउनुभएको थियो । सबै नेपालीहरूको साझा सम्पर्क भाषाका रूपमा रहेको नेपाली भाषा र देवनागरी लिपिको संरक्षण र संवद्र्धनका निम्ति आफू सदैव तत्पर रहेको कुरा समेत मन्त्री नेम्वाङले बताउनुभयो । वर्तमान सरकार नेपालको पहिचानका रूपमा रहेका भाषा, संस्कृति र साहित्यको संरक्षणका सवालमा अत्यन्त गम्भीर रहेको समेत उहाँले उल्लेख गर्नुभएको थियो ।
