मैले बायोडाटा बनाएपछि हो
मेरो परिचय गुमाएको
म बायोडाटा बनाइपछि गुमाएको
परिचय खोज्न कहाँ जाऊँ ?


तेह्र वर्ष स्कुल
दुई वर्ष दश जोड दुई
चार वर्ष बी.ई.
उन्नाइस वर्षको औपचारिक शिक्षा
पूरा गरेकी मलाई
माँले बायोडाटा बनाउन
काकीको मद्दत लिन अह्राउनुभयो
मैले आफ्नो ज्ञान र त्यसमाथिको दाबी नछोडेपछि
माँले मायालु हुँदै भन्नुभयो,
“छोरी ! तिमी यस्तो–उस्तो बायोडाटा बनाउँदै छैनौ,
तिमी बनाउँदै छौ, बिहेको लागि बायोडाटा ।”


हात परेपछि
काकीले बनाइदिनुभएको बायोडाटा
मैले गुमाएको हुँ आफ्नो नाम
र धारण गरेकी हुँ
घर, परिवार, समाज र सिङ्गो जातिको
छोरीको विधानको पूर्ण पाठ
जसमा बिलाउँदै बिलाउँदै गएर एउटा बिन्दुमा
छोरी बन्नुपर्ने रहेछ – मासुको थुप्रो
कलपूर्जाको बाक्सा, आँटाको बोरी वा रहरको पुतली ।


मेरो बिहेको बायोडाटामा
मेरो बापुको ब्यवसाय खोजियो
खोजिएन मेरो शैक्षिक सङ्घर्ष
मेरो भाइको कम्पनीको ब्राण्ड खोजियो
खोजिएन मेरो सामाजिक लगावको लगानी
मेरो काकाको शेयरको फेहरिस्त खोजियो
मामोको घराना खोजियो, दादोजीको इतिहास
सबै – सबै खोजियो
फगत खोजिएन
मैले आजसम्म बगाएको पसिनाको लागत ।


मेरो बायोडाटामा
के हुनुपर्ने हैन विद्यालय तहको काँचा सपना ?
के देखिनुपर्ने हैन दस जोड दुईको रस्साकस्सी,
अनिँदो रातको बी.ई.को त्यो मेहनत ?
अनि मात्र पूर्ण हुनुपर्ने हो शिक्षाको कोलम
साना निर्धा अक्षरमा
शिक्षा – बी.ई. लेखेर
कहाँ बाँच्दछ शिक्षा ?


माँ
मलाई हेर्नुहोस्
हरेकपल्ट बायोडाटा बनाउँदा वा थप्दा केही
जुन तेज आफ्नी छोरीमा देख्नुहुन्थ्यो
किन छैन त्यो तेज अनुहारमा आज
निरन्तर अद्यावधिक गर्नुपर्ने बायोडाटामा
किन छन् गायब अस्तित्वका अद्यावधिक गर्नुपर्ने कोलमहरू
म किन कण्ठको सुरिलोपनामा रेटिएकी छु
गोरोपनाको रोगनमा घोटिएकी छु
पाककलाको सिलौटोमा पिसिएकी छु
किन देखिन्छन् त्यसमा
मेरो मगजभन्दा ठूलो नितम्बको मोल
मेरो सोचभन्दा भरिलो छातीको महत्त्व
शैक्षिक उपलब्धिभन्दा उँचो, मेरो कदको अस्तित्व
शारीरिक – व्यवसायिक तालिका बनाई
एउटा हाड मासुको मूर्तिमा परिणत गर्दा
के मर्दिन तपाईँकी छोरी त्यसमा च्यापिएर ?


रे सखी !
बनिसकेपछि आफ्नो बायोडाटा
शिरदेखि पैतालासम्म मैले छामेँ आफूलाई
अहँ, चिनिनँ आफ्नो बायोडाटा हेरेपछि आफैँलाई
मेरो यत्रो वर्षको लगन, शिप, जाँगर गुमाएर
एउटा बस्तुमा मेरो कायाकल्प
श्री गणेशजी महाराज, श्री लक्ष्मीजी महारानी,
श्री हनुमानजी महाराज, श्री सरस्वतीजी महारानी
सदा सहाय रहून्, श्री रोकड बही चालु करिसी
छोरी हुनु,
आट म घाट पड्यो !

(काठमाडौं)